Φορολογική μεταρρύθμιση, συνέχεια στην προχειρότητα
Του Γιώργου Δαλιάνη
Η προχειρότητα, με την οποία επιτελεί το νομοθετικό έργο της η βουλή, φαίνεται να μην έχει τέλος. Από τον Ιούλιο του 2013, οπότε και ψηφίσθηκαν δύο βασικοί νόμοι, ο Ν.4172 και Ν.4174 και πριν ουσιαστικά εφαρμοστούν στο σύνολό τους, αρκετές από τις διατάξεις τους έχουν ήδη τροποποιηθεί ή ακόμα και καταργηθεί. Στο τρίμηνο ισχύος τους, αντί να φέρουν την περίφημη απλοποίηση της φορολογίας δημιούργησαν τελικά μεγάλη αναστάτωση, λόγω ουσιωδών ελλείψεων που τους καθιστούσαν σε πολλά σημεία ανεφάρμοστους.
Τρανά παραδείγματα, χωρίς να είναι τα μόνα, ο φόρος υπεραξίας μεταβίβασης ακινήτων, ο φόρος επί των δικαιωμάτων (royalties) αλλά και η διενέργεια παρακράτησης φόρου επί αόριστα περιγραφόμενων υπηρεσιών. Το ίδιο το Ελληνικό Δημόσιο στερήθηκε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από την αδυναμία σύνταξης συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτων, ενώ παράλληλα συνέβαλε στην περαιτέρω μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας και κατά συνέπεια στην αύξηση της ανεργίας.
Οι τροποποιήσεις που επέφερε το πρόσφατα ψηφισθέν πολυνομοσχέδιο και πάλι δεν καλύπτουν όλες τις ασάφειες των διατάξεων που περιέχονται στους προαναφερόμενους νόμους. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι στους προσεχείς μήνες θα ψηφισθούν νέοι νόμοι, για να μπαλώσουν τα υπάρχοντα κενά. Το απλό και σταθερό φορολογικό καθεστώς για μια ακόμη φορά, ρίχνεται δυστυχώς στις καλένδες. Νόμοι γραμμένοι στο γόνατο και ψηφισμένοι ύστερα από τα πολύωρα trashtvshows που λαμβάνουν χώρα στο εθνικό μας κοινοβούλιο μετά το μεσονύκτιο, μάλλον δικαιώνουν τη λαϊκή ρήση «της νύκτας τα καμώματα τα βλέπει η ημέρα και γελάει». Το τελευταίο χρονικό διάστημα η πολυνομία και η ανυπαρξία εφαρμοστικών εγκυκλίων έχει δημιουργήσει κλίμα δυσπιστίας μεταξύ ελεγκτικού μηχανισμού και φορολογουμένων. Παρατηρείται επίσης, λανθασμένη ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων και πολλοί ελεγκτές, μάλλον θα κληθούν να δώσουν εξηγήσεις για υπερβάλλων ζήλο και παράβαση καθήκοντος.
Στο παρόν κείμενο θα καταγράψουμε επιγραμματικά τις βασικότερες αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο, βάσει του νέου πολυνομοσχεδίου.
Αλλαγές στο Κώδικα Φορολογίας εισοδήματος (Κ.Φ.Ε) ν.4172
Άρθρο 12. Διόρθωση της ρύθμισης για τα «μπλοκάκια». Ως προσδιοριστικός όρος για την ύπαρξη εργασιακής σχέσης για τους σκοπούς του Κ.Φ.Ε., απαλείφεται ο περιορισμός διενέργειας επαγγελματικών δαπανών ύψους έως 9.250€, ενώ προστίθεται όρος να διαφέρει η επαγγελματική εγκατάσταση από την κατοικία του φυσικού προσώπου.
Άρθρο 24. Τροποποιείται το άρθρο περί φορολογικών αποσβέσεων που αφορούν τις συμβάσεις μίσθωσης.
Άρθρο 32. Εξαιρούνται από τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, οι δωρεές και χορηγίες προς κοινωφελή ιδρύματα.
Άρθρο 41. Τροποποιούνται και αναμορφώνονται ριζικά οι διατάξεις που αφορούν τη μεταβίβαση ακινήτων. Από το φόρο υπεραξίας ακινήτων εξαιρούνται τα ακίνητα που αποκτήθηκαν πριν το έτος 1995. Επίσης υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στο τρόπο υπολογισμού της αξίας κτήσης και της μείωσης της αξίας σε συνδυασμό με τα έτη διακράτησης. Καθορίζεται αφορολόγητο 25.000 €, εφόσον ο φορολογούμενος διακράτησε το ακίνητο για πέντε τουλάχιστον έτη.
Άρθρο 42. Εξαιρούνται από το φόρο υπεραξίας μεταβίβασης οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές, εφόσον έχουν αποκτηθεί μετά την 1.1.2009 και ο μεταβιβάζων δεν κατέχει μετοχές άνω του 0,5 % του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας.
Άρθρο 47. Προβλέπεται η απαλλαγή από το φόρο της υπεραξίας που αποκτούν από την μεταβίβαση ομολογιακών δανείων και εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και δεν διατηρούν στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση.
Άρθρο 62. Τα νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας ή έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και λαμβάνουν αμοιβές για δικαιώματα (royalties ) δεν υπόκεινται σε παρακράτηση.
Άρθρο 64. Για τις αμοιβές που εισπράττονται από τον εργολήπτες κατασκευής κάθε είδους τεχνικών έργων και ενοικιαστών δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών ή λιμενικών προσόδων ο συντελεστής είναι 3% επί της αξίαςτου υπό κατασκευή έργου ή μισθώματος, ανεξαρτήτως αν ο λήπτης της αμοιβής είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα. Επίσης στο ίδιο άρθρο προβλέπεται απαλλαγή από την υποχρέωση παρακράτησης για ποσά μικρότερα των 300 ευρώ.
Άρθρο 72. Φορολογία αποθεματικών υπό διαμόρφωση.
Στη παράγραφο 31 του άρθρου αυτού ορίζεται ρητά ότι «Ειδικά για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από 1.1.2013 έως 31.12.2013 εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της παρ.7 του άρθρου 4 του ν.2238 / 94 και οι εκδοθείσες κατά εξουσιοδότηση αυτού υπουργικές αποφάσεις». Δηλαδή, εισοδήματα από την εκμίσθωση ακινήτων και από τόκους δανείων που θεωρούνται ότι έχουν αποκτηθεί κατά τις διατάξεις του παρόντος και τα οποία αποδεδειγμένα δεν έχουν εισπραχθεί από το δικαιούχο, επιτρέπεται να μη συνυπολογίζονται στο συνολικό καθαρό εισόδημα του, εφόσον εκχωρηθούν στο Δημόσιο χωρίς αντάλλαγμα.
Αλλαγές στο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ) Ν.4174/2013
Άρθρο 54. Περιορισμός του προστίμου στα 250€ από 1.000€ (απλογραφικά βιβλία) και στα 500€ από 2.500€ (διπλογραφικά βιβλία) σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής φορολογικής δήλωσης, δήλωσης παρακράτησης φόρου, μη άμεσης παροχής πληροφοριών ή στοιχείων σε αίτημα της Φορολογικής Αρχής, μη γνωστοποίησης στη Φορολογική Διοίκηση του φορολογικού εκπροσώπου και μη έκδοσης ή ανακριβούς έκδοσης απόδειξης λιανικής πώλησης ή επαγγελματικών στοιχείων. Στην περίπτωση ανακριβούς ή μη έκδοσης φορολογικών στοιχείων τίθεται ανώτατο πρόστιμο 30.000€ ανά φορολογικό έλεγχο.
Σε περίπτωση εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ΦΠΑ ή δήλωσης παρακρατούμενου φόρου, δεν επιβάλλονται τα ανωτέρω πρόστιμα εφόσον είχε υποβληθεί εγκαίρως η αρχική δήλωση.
Σε περίπτωση διαπίστωσης, στο πλαίσιο ελέγχου, εκ νέου διάπραξης της ίδιας παράβασης, εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, τα σύμφωνα με τον Κώδικα πρόστιμα επιβάλλονται στο διπλάσιο και, στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης, στο τετραπλάσιο του αρχικώς επιβληθέντος προστίμου.
Άρθρο 59. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου, δεν απέδωσε το φόρο αυτόν εντός της νόμιμης προθεσμίας προς πληρωμή, υπόκειται σε πρόστιμο ίσο με το ποσό του φόρου που δεν αποδόθηκε. Η προηγούμενη διάταξη όριζε επιβολή του προστίμου και πλέον καθίσταται σαφές ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι αναγκαία η τήρηση ιδιαίτερης διοικητικής διαδικασίας.
Άρθρο 62. Εφόσον, για την ίδια παράβαση, επιβάλλονται, σύμφωνα με τον Κώδικα, περισσότερα πρόστιμα, υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο πρόστιμο.
Αλλαγές στον Φ.Π.Α
Άρθρο 38. Οι αγρότες φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν άλλη δραστηριότητα για την οποία υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, υποβάλλουν μόνο εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ.
Στο σημείο αυτό δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε, ότι η ανωτέρω διάταξη εφόσον υπάρχει απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων, μάλλον είναι ανεφάρμοστη στην πράξη.
Αλλαγές στον Κώδικα Είσπραξης Δημόσιων Εσόδων
Άρθρο 9. Αμελείται η κατάσχεση ακινήτων καθώς και η κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, εφόσον το συνολικό ύψος του χρέους υπολείπεται των πεντακοσίων (500) ευρώ, από 300 ευρώ που ήταν. Κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος οφειλετών, για συνολικές οφειλές μικρότερες του ανωτέρω ποσού, αίρονται μετά από αίτηση τους.
Άρθρο 9. Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, από 1.000 ευρώ που ήταν, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση επί του 1/4 αυτών, το εναπομένον όμως ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. Κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί, μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος των οφειλετών που υπάγονται στην ανωτέρω περίπτωση, περιορίζονται μετά από αίτηση τους.
ARTION Φορολογικές Λογιστικές Συμβουλευτικές Λογιστικό Γραφείο