«Ξεμπλοκάρουν» υποθέσεις μεταφοράς φορολογικής κατοικίας
του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία του Γιάννη Αρτσίτα και της Νίκης Χατζοπούλου*
Στο θέμα της αλλαγής φορολογικής κατοικίας έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στην αρθρογραφία μας. Στο παρόν άρθρο θα θέλαμε να αναδείξουμε την πρόσφατη εγκύκλιο (Ε2064/2023) με την οποία αποσαφηνίζονται περιπτώσεις μεταφοράς φορολογικής κατοικίας που μέχρι τώρα αδικαιολόγητα απορρίπτονταν από τις Φορολογικές αρχές.
Η χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι αυτή του νομίμου εκπροσώπου σε επιχείρηση στην Ελλάδα, έναν από τους συνηθέστερους λόγους βάσει του οποίου απορρίπτονταν τα αιτήματα μεταφοράς φορολογικής κατοικίας. Με βάση τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, την οποία ενσωματώνει η Εγκύκλιος έχει γίνει δεκτό ότι δεν έχει κατ’ ανάγκη την φορολογική κατοικία στην Ελλάδα ο νόμιμος εκπρόσωπος σε εταιρεία ή κάποιος που έχει εισόδημα από εκμετάλλευση ακινήτων ή από αγροτική δραστηριότητα, διότι τα παραπάνω δεν απαιτούν απαραίτητα την φυσική παρουσία του προσώπου στην Ελλάδα, ειδικά όταν το φυσικό πρόσωπο αποδεικνύει ότι έχει οργανώσει την ζωή του κατά τρόπο μόνιμο και διαρκή στην αλλοδαπή.
Πιο συγκεκριμένα, με βάση την πρόσφατη Εγκύκλιο Ε2064/2023 τα κατωτέρω στοιχεία δεν αρκούν για την απόρριψη αιτήματος μεταφοράς φορολογικής κατοικίας:
– η απόκτηση, η ύπαρξη ή η διατήρηση απλώς και μόνο μίας ιδιότητας στην ημεδαπή (ιδιότητα εκτελεστικού ή μη μέλους Διοικητικού Συμβουλίου Α.Ε. ή διαχειριστή Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε. ή προσωπικής εταιρείας ή η συμμετοχή στη διοίκηση ή στη διαχείριση νομικής οντότητας),
– η μεμονωμένη άσκηση μίας δραστηριότητας στην ημεδαπή [(άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας εκμετάλλευσης ακινήτων ή αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητας ή άσκηση δευτερευόντως (διακοπτόμενα ή παρεπόμενα), δραστηριότητας (επαγγέλματος ή επιχείρησης)].
Σημειώνουμε ότι μέχρι πρόσφατα η ιδιότητα του νομίμου εκπροσώπου σε εταιρεία ή η ιδιότητα του αγρότη ειδικού καθεστώτος ήταν λόγοι για την απόρριψη της μεταφοράς φορολογικής κατοικίας, πράγμα που αποτελούσε τροχοπέδη για μεγάλο όγκο υποθέσεων. Με την Εγκύκλιο αυτή, λοιπόν, δίνεται το πράσινο φως και ρητά στη Διοίκηση να συμμορφωθεί προς την κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ένα άλλο σημείο της Εγκυκλίου στο οποίο αξίζει να σταθούμε είναι το εξής: «Ακολουθώντας δε, την παράγραφο 15 των ερμηνευτικών σχολίων του άρθρου 4 της Πρότυπης Σύμβασης, ειδική μέριμνα και προσοχή απαιτείται να δίνεται στις επιμέρους πραγματικές περιστάσεις της κάθε περίπτωσης (ad hoc), οι οποίες πρέπει να εξετάζονται ως σύνολο (as a whole)». Μπαίνει τέλος, λοιπόν, στις αποσπασματικές κρίσεις των Φορολογικών αρχών, που πολλές φορές απορρίπτουν αιτήματα χωρίς να εξετάσουν το σύνολο του φακέλου του φορολογούμενου.
Τέλος, θα θέλαμε να αναφερθούμε στην παράγραφο 12 της ως άνω Εγκυκλίου στην οποία καταγράφεται ρητά η δυνατότητα αναδρομικής μεταβολής φορολογικής κατοικίας, η οποία αρχικά γινόταν δεκτή από τις αρμόδιες οικονομικές αρχές και εν συνεχεία με βάση αποφάσεις του ΣτΕ (βλ. Σ.τ.Ε. 1627/2020, Σ.τ.Ε. 242/2021) κρίθηκε ότι η αναδρομική μεταβολή δεν είναι δυνατή ελλείψει ρητής νομοθετικής πρόβλεψης. Σύμφωνα με την πρόσφατη Εγκύκλιο Ε2064/2023, η Φορολογική Διοίκηση παίρνει θέση ρητά υπέρ της δυνατότητας αναδρομικής μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η εκδοθείσα Εγκύκλιος αναμένεται να ξεμπλοκάρει πολλές υποθέσεις μεταφοράς φορολογικής κατοικίας που είχαν «παγώσει» λόγω της ασάφειας ως προς το κανονιστικό πλαίσιο και αναμένεται να ενοποιηθεί η αντιμετώπιση του ζητήματος από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Εγκύκλιο.
Δείτε το άρθρο και στo Capital.gr
* Ο Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ARTION AE & Ιδρυτής του Ομίλου ARTION, Οικονομολόγος-Φοροτεχνικός.
Ο Γιάννης Αρτσίτας είναι Senior Accountant – Φορολογία Φυσικών Προσώπων της Αrtion Α.Ε.
H Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω LL.Μ. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION A.E (Πουρνάρα 9, Μαρούσι /210 6009062 / www.artion.gr)
