Φορολογικοί Έλεγχοι για κίνηση κεφαλαίων στην περίοδο των Capital Control

Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Νίκης Χατζοπούλου*

Τον τελευταίο καιρό έχουν έρθει ξανά στην επιφάνεια τα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί το 2015 με τα capital control. Ενόσω είναι σε πλήρη εξέλιξη ο φορολογικός έλεγχος από ΔΟΥ, ΚΕΦΟΜΕΠ, ΣΔΟΕ, ΚΕΜΕΠ του έτους 2015 (τελευταίο μη παραγεγραμμένο εντός πενταετίας έτος), οι επιχειρήσεις καλούνται να λογοδοτήσουν ενώπιον των ελεγκτικών οργάνων για τη μη χρήση του τραπεζικού συστήματος για την εξόφληση των δαπανών. Ως γνωστόν με βάση τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (άρθρο 23 ν. 4172/2013) για να εκπίπτει μία δαπάνη άνω των 500 ευρώ θα πρέπει να έχει γίνει εξόφληση μέσω του τραπεζικού συστήματος. Βεβαίως κατά την περίοδο επιβολής των capital control αυτό δεν ήταν δυνατό.

Με την επιβολή των capital control εκδόθηκε η ΠΟΛ 1143/2015 [ΘΕΜΑ: Εξόφληση δαπανών κατά το χρονικό διάστημα της τραπεζικής αργίας που ορίζεται από την Π.Ν.Π. «Τραπεζική αργία βραχείας διάρκειας» (ΦΕΚ 65Α΄/28.06.2015)] με βάση την οποία διευκρινίστηκε ότι: «Με αφορμή προφορικά ερωτήματα που τίθενται στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, με την παρούσα γίνεται δεκτό ότι οι δαπάνες που αφορούν σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών και εξοφλούνται κατά το χρονικό διάστημα από 28 Ιουνίου και έως τη λήξη της προβλεπόμενης από την Π.Ν.Π. «Τραπεζική αργία βραχείας διάρκειας» (ΦΕΚ 65Α΄/28.06.2015) τραπεζικής αργίας, χωρίς τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα κατά παρέκκλιση των διατάξεων της περ. β΄ του άρθρου 23 του ν.4172/2013. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται για την εξόφληση τιμολογίων και γενικά στοιχείων που έχουν εκδοθεί ως και την 28.06.2015».

Η εγκύκλιος αυτή δημιούργησε κουμφούζιο, διότι περιόριζε την εξαίρεση από την χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμών μόνο για τιμολόγια που είχαν εκδοθεί έως και την 28.6.2015, ενώ φυσικά το ίδιο πρόβλημα συνέχισε να υπάρχει και με τα τιμολόγια που εκδίδονταν και μετά από αυτή την ημερομηνία και εν γένει για όσο διήρκεσε η τραπεζική αργία και εν συνεχεία τα capital control.

Η Διοίκηση δυστυχώς δεν έλαβε μέτρα για να αποσοβήσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην αγορά λόγω της κρίσης του τραπεζικού συστήματος και της έλλειψης ρευστότητας.  Κατά την περίοδο εκείνη, όπως οι περισσότεροι θα θυμούνται, όλες οι συναλλαγές γίνονταν μετρητοίς και ιδιαιτέρως οι εισαγωγικές-εξαγωγικές εταιρείες, που είχαν συναλλαγές με επιχειρήσεις εκτός Ελλάδος, αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν κεφάλαια εκτός τραπεζικού συστήματος, ενδεχομένως τηρούμενα και σε τράπεζες του εξωτερικού. Έτσι, προκειμένου να μην καταρρεύσει η επιχειρηματική δραστηριότητα,  εμφανίστηκαν στην αγορά μετρητά, για τα οποία τώρα που ελέγχεται το φορολογικό έτος 2015, οι φορολογούμενοι καλούνται να λογοδοτήσουν.

Για να γίνει κατανοητό παραθέτουμε ένα παράδειγμα:

Μία εισαγωγική εταιρεία αγοράζει από μία ευρωπαϊκή εταιρεία (και λέμε ευρωπαϊκή για να αποκλείσουμε την περίπτωση της συναλλαγής με off-shore).  Η εταιρεία αυτή έκανε αγορές κατά την διάρκεια των capital control και αναγκάστηκε να εξοφλήσει την ευρωπαϊκή προμηθεύτρια εταιρεία με διάφορους τρόπους (πέραν φυσικά της αποστολής εμβάσματος διότι αυτό απαγορευόταν). Τώρα ελέγχεται από τις φορολογικές αρχές , οι οποίες δυσπιστούν ως προς την έκπτωση της εν λόγω δαπάνης, αν και αποδεδειγμένα έλαβε χώρα η συναλλαγή και η ελληνική εταιρεία έχει εξοφλήσει την προμηθεύτριά της. Με άλλα λόγια, με τη μη αναγνώριση της δαπάνης είναι σαν να τιμωρεί η Πολιτεία την επιχείρηση αυτή για μία συγκυρία που ήταν εκτός του ελέγχου της επιχείρησης, το κλείσιμο των τραπεζών.

Με την εγκύκλιο Ε2066/2020 επιχειρήθηκε μία συντηρητική επίλυση του προβλήματος που δημιουργήθηκε, διευκρινίζοντας το αυτονόητο, ότι «Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν κατά την εξόφληση των δαπανών των επιχειρήσεων κατά το χρονικό διάστημα της τραπεζικής αργίας και ιδίως το γεγονός ότι οι δυσχέρειες που προκλήθηκαν στις επιχειρήσεις κατά την εξόφληση των υποχρεώσεών τους αφορούν ομοίως και τα τιμολόγια ή άλλα στοιχεία δαπανών τα οποία εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια ισχύος της τραπεζικής αργίας, ήτοι αυτά που εκδόθηκαν και μετά την 28.6.2015 και έως και την 19.7.2015, με την παρούσα διευκρινίζεται ότι τα οριζόμενα στην ΠΟΛ.1143/2015 σχετικά με την έκπτωση των δαπανών που αφορούν σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών και τα οποία εξοφλήθηκαν χωρίς τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής κατά τη διάρκεια της προβλεπόμενης από την Π.Ν.Π. (65Α’/28.06.2015) τραπεζικής αργίας και κάθε παράτασής της, ισχύουν και για τα τιμολόγια και γενικά τα στοιχεία που εκδόθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόψη αργίας (ήτοι και μετά την 28.6.2015 και έως και την 19.7.2015).

 Δεδομένου ότι η εξόφληση των δαπανών με τραπεζικό μέσο πληρωμής ήταν πρακτικά δυσχερής καθ΄ όλη τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας οι σχετικές δαπάνες εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων όταν η εξόφληση των τιμολογίων και γενικά των στοιχείων που εκδόθηκαν την περίοδο αυτή (28. 6.2015 έως και 19.7.2015) έγινε με μετρητά μέχρι και τη λήξη της τραπεζικής αργίας.

 Τα ανωτέρω τελούν υπό την επιφύλαξη του ελέγχου, κατά τον οποίο θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να διαπιστώνεται η τήρηση των λοιπών προϋποθέσεων για την έκπτωση των υπόψη δαπανών».

Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει έως και σήμερα ανεπίλυτο, διότι οι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων και τη ρευστότητα δεν έληξαν με την λήξη της τραπεζικής αργίας, τουναντίον, επεκτάθηκαν μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2019! Για την ιστορία σημειώνουμε ότι η τότε κυβέρνηση στις 28.6.2015 έκλεισε τις ελληνικές τράπεζες για 3 εβδομάδες και εφάρμοσε έλεγχο στα τραπεζικά εμβάσματα από τις ελληνικές στις ξένες τράπεζες, καθόρισε όρια για αναλήψεις μετρητών (60€ ανά ημέρα) κ.α. Οι τράπεζες ξαναλειτούργησαν μεν στις 20 Ιουλίου 2015, αλλά με πολύ αυστηρούς όρους, έτσι ώστε να αποφευχθεί ένα ανεξέλεγκτο Bank-Run και μια πλήρης κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και οι κεφαλαιακοί έλεγχοι καταργήθηκαν πλήρως τον Σεπτέμβριο του 2019.

Πιστεύουμε ότι θα πρέπει άμεσα να ληφθεί η απόφαση να διευθετηθεί το πρόβλημα που ήδη είναι σε πλήρη εξέλιξη λόγω των φορολογικών ελέγχων που διενεργούνται για το 2015, διότι το πρόβλημα προήλθε από την ίδια την Πολιτεία και συνεπώς η επίλυσή του θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα. Κυκλοφορούν φήμες ότι είναι ήδη στα σκαριά μία εγκύκλιος που θα ρυθμίσει το ζήτημα, ωστόσο επισημαίνουμε ότι θα πρέπει να εκδοθεί το συντομότερο δυνατό, διότι ήδη πολλοί έλεγχοι έχουν ήδη οριστικοποιηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι και πάλι το πρόβλημα θα χρειαστεί να φτάσει στην ΔΕΔ (Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών) ή ακόμη χειρότερα στα Διοικητικά Δικαστήρια.

Δείτε το άρθρο και στo Capital.gr

* O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός.

H κα Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος LL.M. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION A.E (Πουρνάρα 9, Μαρούσι /210 6009062 / www.artion.gr)