Εξελίξεις στη διαγραφή οφειλών προς τράπεζες

Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία του Φίλιππου Ζήρα (δικηγόρος της Artion A.E.)

Σε πρόσφατο άρθρο μας με τίτλο «Άφεση χρέους και Φορολογία» το οποίο δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο, αναλύσαμε το ζήτημα της μεθόδου και της φορολογικής αντιμετώπισης του οφέλους που αποκτά μια επιχείρηση από μία συμφωνία άφεσης χρέους. Σύμφωνα με την έως τότε ισχύουσα νομοθεσία, το χρέος που διαγράφεται για τον οφειλέτη αποτελεί ωφέλεια για τον ίδιο και θα επιβληθεί φόρος εισοδήματος. Όπως τονίσαμε, το γεγονός αυτό μπορεί να αποδεικνύεται δυσβάσταχτο για μια επιχείρηση η οποία για να φτάνει στο σημείο να υπογράφει τέτοιο συμφωνητικό σημαίνει πως πιθανότατα βρίσκεται ένα βήμα πριν την οριστική αδυναμία καταβολής οποιασδήποτε οφειλής, με άλλα λόγια της πτώχευσης.

Τονίσαμε μάλιστα πως δεν είναι δυνατόν για μία επιχείρηση η οποία είναι χρεωμένη και σε οικονομική αδυναμία, να μπορεί να επανέλθει σε θετικά ισοζύγια όταν είναι αναγκασμένη να κουβαλά στο διηνεκές υποχρεώσεις στις οποίες δεν μπορεί να ανταπεξέλθει ούσα αναγκασμένη να επιχειρεί σε περιβάλλον ακραίας ύφεσης και χαμηλής ρευστότητας. Η επιχείρηση αυτή ή θα πρέπει να κλείσει ή θα πρέπει να θεσμοθετηθούν μέτρα ανακούφισής της από τις υποχρεώσεις της.

Διαβάζοντας το πολυνομοθέτημα το οποίο ψηφίστηκε στις 23/05/2016 (μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του παρόντος δεν έχει πάρει αριθμό ΦΕΚ) με τίτλο «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συµφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις», παρατηρήσαμε στο άρθρο 62 πως οι εκκλήσεις μας εισακούστηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών.

Για πρώτη φορά έγιναν ορισμένα αποφασιστικά βήματα, ώστε να υπάρξει μια κινητικότητα με το καθεστώς των κόκκινων δανείων, τα οποία έμεναν στάσιμα στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών και δεν παιρνόταν καμία απόφαση προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Σύμφωνα με την νέα νομοθεσία, η ωφέλεια που προκύπτει από διαγραφή μέρους ή συνόλου των οφειλών δεν θεωρείται πλέον εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα ή δωρεά και απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος ή δωρεάς.

• Η απαλλαγή αυτή αφορά νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες αλλά και φυσικά πρόσωπα (επιχειρηματικές οφειλές).
• Η απαλλαγή αυτή αφορά μόνο οφειλές προς πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα εν λειτουργία ή υπό ειδική εκκαθάριση (π.χ. Αγροτική Τράπεζα) ή προς Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων του Ν.4354/2015.
• Η συμφωνία για διαγραφή χρέους μπορεί να γίνει εξωδικαστικά (ιδιωτ. συμφωνητικό) ή μέσω δικαστική απόφασης.
• Οι οφειλές αυτές πρέπει να είναι σε καθυστέρηση ή επίδικες ή ρυθμισμένες την 31/03/2016. Αν δλδ. οφειλέτης επωφελήθηκε διαγραφής χρέους τον Φεβρουάριο του 2016 για οφειλή που είχε ρυθμίσει παλαιότερα με συμφωνητικό (π.χ. το 2015 ή νωρίτερα), τότε θα πληρώσει κανονικά τον φόρο εισοδήματος που του αναλογεί.
• Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι οφειλές που ρυθμίζονται από την 1/1/2016 έως και την 31/12/2017.
• Ωφέλεια που αποκτά φυσικό πρόσωπο χωρίς επιχειρηματική ιδιότητα, από άφεση χρέους, απαλλάσσεται του φόρου δωρεάς (π.χ. άφεση χρέους για καταναλωτικό-στεγαστικό).

Η τροποποίηση αυτή της νομοθεσίας ήρθε να καλύψει ζητήματα φορολογικής και λογιστικής φύσης  που ξεκίνησαν να δημιουργούνται από την εφαρμογή του νόμου Κατσέλη – την διαδικασία του Συνεργάσιμου Δανειολήπτη αλλά και της επερχόμενης μαζικής διαχείρισης των κόκκινων δανείων τα οποία αγοράστηκαν από ξένα funds.

Σημείωση: Επειδή πολλά έχουμε δει μέχρι σήμερα και συχνά ένας νόμος ο οποίος ξεκινούσε να εφαρμόζεται με σωστές προϋποθέσεις κατέληγε συχνά να στρεβλώνεται με μεταγενέστερες εγκυκλίους, θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή στο Υπουργείο. Ελπίζουμε η απαλλαγή των επιχειρήσεων από την υποχρέωση καταβολής φόρου για την ωφέλεια να είναι ειλικρινής και οριστική. Δεν θα θέλαμε να δούμε μελλοντική διευκρίνιση σύμφωνα με την οποία η προκύπτουσα ωφέλεια θα εμφανιστεί σε αφορολόγητο αποθεματικό το οποίο μελλοντικά σε οποιαδήποτε περίπτωση τροποποίησης ή λύσης της εταιρείας θα φορολογηθεί.