Τι ισχύει τελικά, με τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας
Γενικά ερωτήματα και απαντήσεις για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
1. Αν δεν δεσμεύεται η επιχείρηση από οποιαδήποτε Σ.Σ.Ε.,(μη υποχρεωτική Σ.Σ.Ε. κλάδου και μη συμμετοχή στην υπογραφή της, όπως π.χ. στην σύμβαση ΜΕΤΑΛΛΟΥ), μπορεί να αρχίσει να αμείβει το προσωπικό με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε); Αυτό απαιτεί υπογραφή νέας ατομικής σύμβασης εργασίας;
1. Το αν μια επιχείρηση δεσμεύεται από κάποια Σ.Σ.Ε. ή όχι πρέπει να ερευνάται προσεκτικά κατά περίπτωση και να λαμβάνονται υπόψιν όλα τα δεδομένα. Μπορεί π.χ. να εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα στην πράξη ή με συμφωνία εργαζομένου-εργοδότη κάποια Σ.Σ.Ε. που δεν ήταν υποχρεωτική για τα μέρη. – Εάν όμως η επιχείρηση δεν δεσμεύεται από κάποια Σ.Σ.Ε. αλλά αμείβει τον μισθωτό με μισθό υπέρτερο της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. μπορεί να καλέσει το μισθωτό προς υπογραφή νέας ατομικής σύμβασης εργασίας με μειωμένες αποδοχές π.χ. στο ύψος που προβλέπει για την περίπτωσή του η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. και βέβαια με όριο όσα αυτή εκάστοτε προβλέπει. Δεν μπορεί να το πράξει αυτό μονομερώς, διότι τότε προκύπτει μονομερής βλαπτική μεταβολή της συμβάσεως εργασίας.
2. Κατά την μεταβολή του μισθού εργαζόμενου, που αμείβεται με την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε την 14-02-2012, υπάρχει υποχρέωση παράδοσης εγγράφου γνωστοποίησης όρων σύμβασης που να εμφανίζει τον νέο μειωμένο μισθό; Αν ναι θα έχει ημερομηνία την 14-02-2012;
2. Υπάρχει υποχρέωση γνωστοποίησης των όρων της συμβάσεως και κάθε μεταβολής αυτών (ΠΔ 156/1994). Εάν η μεταβολή επήλθε ευθέως από το νόμο, όπως εδώ, δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση εφόσον ήδη αναφέρεται ως εφαρμοστέα στη σύμβαση (ή στους ουσιώδεις όρους) η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. Σημειώνεται όμως ότι σε κάθε περίπτωση μεταβολής του μισθού, προβλέπεται από τον νόμο (αρ. 30 παρ. 4 Ν. 3996/2011) η κατάθεση στην Επιθεώρηση Εργασίας συμπληρωματικού πίνακα προσωπικού με τα νέα στοιχεία εντός 15 ημερών.
3. Όταν υπάρχει Σ.Σ.Ε. που καλύπτει την επιχείρηση (π.χ. παροχής υπηρεσιών) και ταυτόχρονα σύμβαση που καλύπτει μια ειδικότητα (π.χ. ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ), ποια θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας για τον έλεγχο των υποχρεώσεων ως προς τους όρους της και γενικά ποιά θα πρέπει να εφαρμόσουμε;
3. Η κλαδική Σ.Σ.Ε. (π.χ. παροχής υπηρεσιών) υπερισχύει της ομοιοεπαγγελματικής (π.χ. λογιστών). Σε περίπτωση συρροής ομοιόβαθμων Σ.Σ.Ε. υπερισχύει η ευνοϊκότερη για τον μισθωτό.
4. Αν δεν δεσμεύεται η επιχείρηση από οποιαδήποτε Σ.Σ.Ε. (μη υποχρεωτική Σ.Σ.Ε. κλάδου και μη συμμετοχή στην υπογραφή της), οι διατάξεις που αναφέρονται στον χρόνο λήξης των Σ.Σ.Ε. την αφορούν ή την επηρεάζουν σε οποιοδήποτε σημείο;
4. Αν και η απάντηση καταρχήν είναι ότι οι νέες διατάξεις δεν αφορούν – επηρεάζουν την εν λόγω επιχείρηση, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξετάζεται με πολύ προσοχή το αν δεσμεύεται ή όχι η επιχείρηση αυτή από κάποια Σ.Σ.Ε., ιδίως υπό το πρίσμα των νέων διατάξεων.
5. Σε περίπτωση Ατομικής Σύμβασης που αναγράφει την εφαρμογή Σ.Σ.Ε. είτε από παραδρομή είτε λόγω του ότι παλαιά ήταν υποχρεωτική και τώρα δεν είναι, τί πρέπει να γίνει για την αποφυγή εφαρμογής της Σ.Σ.Ε. που σήμερα δεν δεσμεύει την επιχείρηση;
5. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει πρόβλημα, διότι ο εργαζόμενος μπορεί να επικαλεστεί ότι υπάρχει συμφωνία για εφαρμογή συγκεκριμένης Σ.Σ.Ε., συμφωνία που ουδόλως απαγορεύεται από το νόμο. Η πιο ασφαλής αντιμετώπιση του προβλήματος θα ήταν η υπογραφή νέας ατομικής σύμβασης. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η περίπτωση με άλλο ενδεδειγμένο τρόπο, π.χ. υπογραφή ειδικής επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης, κλήση του μισθωτού να συναινέσει σε τροποποίηση της συμβάσεώς του κλπ.
6. Αν υπάρχει Ατομική Σύμβαση που προβλέπει αποδοχές μεγαλύτερες από αυτές της Σ.Σ.Ε. που έχει εφαρμογή (π.χ. λογιστής που αμοίβετε με 2.500€ όταν τόσο βάσει των παλαιών δεδομένων όσο και βάσει των νέων αναφορικά με τις Σ.Σ.Ε. έχει όριο αποδοχών 1.200€ και 1.000€ αντίστοιχα), τί δικαίωμα έχει ο εργοδότης ως προς τις αποδοχές του εργαζόμενου; Μπορεί να κατεβάσει μονομερώς τις αποδοχές στα 1.000€ ή υπάρχει η δυνατότητα αυτή προϋποθέτει νέα Ατομική Σύμβαση;
6. Στην περίπτωση που καταβάλλεται μισθός ανώτερος του νομίμου θα πρέπει να δούμε πρώτα αν διακρίνουμε το υπερβάλλον ποσό (βλ. εκκαθαριστικό, σύμβαση εργασίας κλπ) από το ποσό της νομίμου αμοιβής του και με ποια «αιτιολογία» του καταβάλλαμε το υπερβάλλον αυτό ποσό, π.χ. ως «οικειοθελή παροχή», «ατομική διαφορά» ή άλλη αιτία ή αν το καταβάλλαμε ως μέρος ενός συνολικού συμφωνημένου μισθού. Αν του το καταβάλλαμε με τρόπο που μπορεί σαφώς να διαχωριστεί από τον μισθό που οφείλαμε να καταβάλλουμε βάσει το νόμο ή τη Σ.Σ.Ε., τότε μπορούμε μονομερώς να περικόψουμε το νόμιμο μισθό –εάν τούτο δικαιολογείται με βάση τα νέα δεδομένα- και να συνεχίσουμε να καταβάλλουμε την ατομική «συμβατική» διαφορά όπως και προηγουμένως ή να συμφωνήσουμε ότι θα μειωθεί και αυτή αναλόγως (ως προς αυτό απαιτείται όμως νέα ατομική σύμβαση). Αν του καταβάλλαμε απλώς ένα συνολικό ποσό, που ήταν ανώτερο του νομίμου χωρίς να κάνουμε κάποια ιδιαίτερη διάκριση, τότε θα πρέπει να συναφθεί νέα ατομική σύμβαση, όπου πλέον –προτείνεται- να αναφέρεται χωριστά το ποσό της νομίμου αμοιβής και αυτό της υπέρτερης των νομίμων αμοιβής που τυχόν συμφωνηθεί.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Το επίδομα γάμου προβλέπεται από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε και έχει επικυρωθεί με νόμο. Συνεπώς καταβάλλεται και στην περίπτωση λήξεως της τριμήνου μετενέργειας της τυχόν υπάρχουσας Σ.Σ.Ε., πλην όμως στα όρια και με τον τρόπο υπολογισμού που προβλέπεται από τη Ε.Γ.Σ.Σ.Ε (π.χ. αν η Σ.Σ.Ε. της οποίας έληξε το τρίμηνο μετενέργειας προέβλεπε 15% τότε θα καταβληθεί πλέον το 10% της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε).
Διονύσης Σαμόλης