Το νέο ποινολόγιο για εκπρόθεσμες υποβολές δηλώσεων

Του Γιώργου Δαλιάνη,
με τη συνεργασία της Μαρίας Πουρνιά partner και Διευθύντρια του τμήματος Φορολογίας Φυσικών Προσώπων της ΑΡΤΙΟΝ ΑΕ
Αυστηρότερο γίνεται από την 1η Ιανουαρίου 2014 το ποινολόγιο του Υπουργείου Οικονομικών, κυρίως σε ό,τι αφορά τις δηλωτικές υποχρεώσεις για απόδοση φόρων, από την ημερομηνία αυτή και στο εξής.

Στη παρούσα μελέτη θα σταθούμε στα άρθρα 53, 54, 57 και 59 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας Ν.4174/13 και θα προσπαθήσουμε με παραδείγματα, να κατανοήσουμε τις διατάξεις για τα πρόστιμα και τους τόκους, που επιβάλλονται στις εκπρόθεσμες υποβολές δηλώσεων φορολογικών υποχρεώσεων και σε περιπτώσεις μη τήρησης φορολογικών διαδικασιών.

Βάσει των νέων διατάξεων ισχύουν τα ακόλουθα:

1. Εκατό ευρώ (100) πρόστιμο, ανεξαρτήτως κατηγορίας βιβλίων, για μη υποβολή ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα ή δήλωσης με μη υποχρέωση καταβολής φόρου. (παρ. 2 περ. α άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
2. Εκατό ευρώ (100) πρόστιμο, για κάθε άλλη παράβαση σε μη υπόχρεους τήρησης λογιστικών βιβλίων. (παρ. 2 περ. β άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
3. Χίλια ευρώ (1000) πρόστιμο, για κάθε άλλη παράβαση, σε περίπτωση υπόχρεων τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλοποιημένα λογιστικά πρότυπα (β κατηγορίας βιβλία). (παρ. 2 περ. γ άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
4. Δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (2500) πρόστιμο, για κάθε άλλη παράβαση, σε περίπτωση υπόχρεων τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση πλήρη λογιστικά πρότυπα (γ κατηγορίας βιβλία). (παρ. 2 περ. δ άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
5. Δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (2500) πρόστιμο, στην περίπτωση μη εγγραφής στο φορολογικό μητρώο ή εγγραφής στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές. (παρ. 2 περ. δ άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
6. Σε περίπτωση υποτροπής της ίδιας παράβασης εντός πέντε (5) ετών, το πρόστιμο ανέρχεται στο διπλάσιο του αρχικού προστίμου. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής εντός πέντε (5) ετών, το πρόστιμο ανέρχεται στο τετραπλάσιο του αρχικού προστίμου. (παρ. 3 άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
7. Επιπλέον πρόστιμο στους παρακρατούμενους φόρους (επισημαίνεται ότι καταργείται η απαλλαγή του φόρου στις αμοιβές έως το όριο των 300 ευρώ),με την μη απόδοση του φόρου εντός της νόμιμης προθεσμίας προς πληρωμή, επιβάλλεται πρόστιμο ισόποσο του φόρου που δεν αποδόθηκε. (άρθρο 59 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
8. Επί της εκπρόθεσμης πληρωμής του φόρου της δήλωσης επιβάλλεται τόκος επί του εν λόγω ποσού φόρου για την χρονική περίοδο από την επομένη μέρα της λήξης της νόμιμης προθεσμίας υποβολής της δήλωσης. (άρθρο 53 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
9. Επί της εκπρόθεσμης πληρωμής του φόρου της δήλωσης επιβάλλεται πρόστιμο αν δεν καταβληθεί το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από την παρέλευση της νόμιμης προθεσμίας καταβολής ίσο με ποσοστό 10% του φόρου που δεν καταβλήθηκε εμπρόθεσμα. Μετά την πάροδο ενός έτους από την λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής το ποσοστό ανέρχεται στο 20% του φόρου. Μετά την πάροδο δύο (2) ετών το ποσοστό ανέρχεται σε 30% του φόρου. (άρθρο 57 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013).

Για την καλύτερη κατανόηση όλων των προαναφερόμενων προστίμων σας παραθέτουμε αναλυτικά παραδείγματα :
Τήρηση απλογραφικών βιβλίων (β κατηγορίας)

1. Υποχρέωση υποβολής ΦΠΑ χρεωστικό ύψους 2000 ευρώ περιόδου (Ιανουάριος – Μάρτιος 2014) προθεσμία υποβολής 20 Απρίλιου 2014. Η δήλωση υποβάλλεται 15 Ιουνίου 2014 (45 μέρες καθυστέρηση).>

Υπολογισμός προστίμων

1. Πρόστιμο άρθρου 54 ύψους 1000,00 €
2. Πρόστιμο άρθρου 53 τόκοι με επιτόκιο υπερημερίας ετήσιο 8,51% (2.000,00 Χ 8,51% Χ 1/12= 14,18 €)

Σύνολο προστίμου = 1.014,18 €

2. Υποχρέωση υποβολής φόρου μισθωτών υπηρεσιών περιόδου Μάρτιος 2014 με πόσο φόρου 1.500 €. Η δήλωση έπρεπε να υποβληθεί 20 Απριλίου 2014 και υποβάλλεται εκπρόθεσμα στις 20 Αυγούστου 2014 (120 μέρες καθυστέρηση).

Υπολογισμός προστίμων

1. Πρόστιμο άρθρου 54 – ύψους 1.000 €
2. Πρόστιμο άρθρου 53 τόκοι με επιτόκιο υπερημερίας 8,51% (1.500,00 Χ 8,51% Χ 4/12 = 42,55 €)
3. Πρόστιμο παρακρατούμενου ισόποσο με τον φόρο άρθρο 59 – 1.500 €
4. Πρόστιμο εκπρόθεσμου καταβολής άρθρου 57 (1.500,00 Χ 10% = 150,00 €)

Σύνολο προστίμου = 2.692,55 €

Τήρηση διπλογραφικών βιβλίων (γ κατηγορίας)

1. Υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ περιόδου Φεβρουάριος 2014 ύψους 2.000,00 ευρώ. Η δήλωση έπρεπε να υποβληθεί 20 Μάρτιος 2014 και υποβλήθηκε στις 10 Μάιος 2014 ( 50 ημέρες καθυστέρηση).

Υπολογισμός προστίμων

1. Πρόστιμο άρθρου 54 – ύψους 2.500 €
2. Πρόστιμο άρθρου 53 τόκοι με επιτόκιο υπερημερίας 8,51% ετήσιο ( 2.000,00 Χ 8,51% Χ 1/12 = 14,18 €)

Σύνολο προστίμου 2.514,18 €

2. Υποχρέωση καταβολής Φόρου μισθωτών Υπηρεσιών περιόδου Απρίλιος 2014 ποσού 4.000,00 €. Η δήλωση έπρεπε να υποβληθεί 20 Μαΐου 2014 και υποβάλλεται εκπρόθεσμη στις 30 Αυγούστου 2014 (100 μέρες καθυστέρηση).

Υπολογισμός προστίμων

1. Πρόστιμο άρθρου 54 – ύψους 2.500 €
2. Πρόστιμο άρθρου 53 τόκοι με επιτόκιο υπερημερίας 8,51% ετήσιο (4.000,00 Χ 8,51% Χ 3/12 = 85,10 €)
3. Πρόστιμο παρακρατούμενου φόρου άρθρο 59 ισόποσο με τον φόρο δηλαδή 4.000 €
4. Πρόστιμο εκπρόθεσμου άρθρο 57 (4.000 Χ 10% = 400 €)

Σύνολο προστίμου 6.985,10 €

Σε όλες τις προαναφερόμενες περιπτώσεις εάν ο φορολογούμενος υποπέσει στην ίδια παράβαση για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε (5) έτη το πρόστιμο του άρθρου 54 διπλασιάζεται και από την τρίτη παράβαση το πρόστιμο τετραπλασιάζεται. Η ανάλυση αυτών των διατάξεων γεννούν ερωτήματα και προβληματισμούς.

Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Εσόδων, η μη υποβολή δηλώσεων αποτελεί φοροδιαφυγή και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Τα όρια όμως τις ειλικρινούς διάθεσης πάταξης της καθολικά κατακριτέας φοροδιαφυγής, με τα εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρα είναι για μία ακόμη φορά δυσδιάκριτα.

Για παράδειγμα με τη μη απόδοση παρακρατούμενου φόρου εντός της νόμιμης προθεσμίας, ο διπλασιασμός του φόρου δεν συνάδει ούτε με την προσπάθεια αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής ούτε με τις διακηρύξεις ότι θα αποσυνδεθεί πλήρως η υποβολή των δηλώσεων και η βεβαίωση του φόρου με την καταβολή του.

Επίσης, σε περίπτωση καθυστέρησης μιας ημέρας στην υποβολή δήλωσης φόρου, που μπορεί να οφείλεται ακόμα και σε απλή πλημμέλεια του λογιστηρίου επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 ή και 2.500 €.
Σε κάθε περίπτωση, θα έπρεπε να υπάρχει κάποια πρόβλεψη για την περίπτωση του ανθρώπινου λάθους, γιατί αν και αντιλαμβανόμαστε ότι είναι δύσκολο νομοθετικά να διαχωριστεί το λάθος από την πρόθεση, δεν παύει να μην είναι κάθε καθυστέρηση των υποχρεώσεων προς το κράτος φοροδιαφυγή.

Πιστεύουμε ότι αυτές οι Δρακόντιες διατάξεις θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα από αυτά που καλούνται να λύσουν.
Αντίθετα, η τμηματική καταβολή του ΦΠΑ είναι ένα επιτυχημένο μέτρο, το οποίο θα έπρεπε να ακολουθηθεί και για τους λοιπούς παρακρατούμενους φόρους.

ARTION Φορολογικές Λογιστικές Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ποιότητας